Prof. Tadeusz Wolsza, historyk i politolog związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, członek Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, w 2015 r. opublikował monografię pt. „To co widziałem przekracza swą grozą najśmielsze fantazje”. Wojenne i powojenne losy Polaków wizytujących Katyń w 1943 roku. Dwa lata później otrzymał za nią Nagrodę im. Janusza Kurtyki, przyznawaną corocznie przez Fundację upamiętniającą działalność Prezesa IPN w latach 2005-2010.
Formą Nagrody jest przetłumaczenie wyróżnionej książki na języki kongresowe, wydanie jej na Zachodzie oraz zorganizowanie autorowi książki trasy promocyjnej za granicą. W przypadku pracy Prof. Wolszy Fundacja im. J. Kurtyki we współpracy z Wydawnictwem Zysk i S-ka zapewniła dodruk książki pod zmienionym tytułem Dotyk Katynia. W 2018 r. ukazało się natomiast angielskie tłumaczenie opracowania, wydane przez Fundację oraz amerykańskie wydawnictwo Carolina Academic Press: Encounter with Katyn. The Wartime and Postwar Story of Poles, Who Saw the Katyn Site in 1943.
– Prof. Janusz Kurtyka jako Prezes IPN wielokrotnie podkreślał potrzebę tłumaczenia i wydawania za granicą prac polskich historyków. Nasza rodzima nauka dysponuje potencjałem, który absolutnie nie odbiega od standardów nauki światowej. Ponadto tylko poprzez umiędzynarodowienie wyników naszych badań możemy podejmować polemikę szczególnie z zachodnią historiografią, której poglądy na temat dziejów Polski są niejednokrotnie uproszczone lub fałszywe – podkreśla Damian Bębnowski, Wiceprezes Zarządu Fundacji ds. nauki. – Odpowiedzią na to wyzwanie jest nasz Konkurs o Nagrodę im. Janusza Kurtyki – dodaje.
Autor wyróżnionej książki wraz z Pawłem Kurtyką, Prezesem Zarządu Fundacji oraz Łukaszem Płoskim, koordynatorem projektu odwiedza najważniejsze ośrodki intelektualne w Stanach Zjednoczonych, prezentując swoją pracę oraz wygłaszając odczyty powiązane tematycznie z jej problematyką. Plan delegacji obejmuje odbycie w dniach 13-20 listopada 2019 r. sześciu spotkań, zorganizowanych we współpracy z lokalnymi uczelniami bądź środowiskami polonijnymi. Na mapie objazdu znalazły się: Houston (University of St. Thomas), Nowy Jork (Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce), Chicago (Polish National Alliance) oraz Waszyngton (Victims of Communism Memorial Foundation, National Press Club, Institute of World Politics). Wydarzenie cieszy się zainteresowaniem amerykańskich mediów.
– Nasz projekt zatytułowaliśmy Gen Wolności. Jesteśmy bowiem przekonani, że kategoria wolności stanowi zarówno oś syntezy dziejów Polski, jak i klucz do ich zrozumienia. W ten sposób chcemy promować naszą historię i historiografię za granicą – tłumaczy Damian Bębnowski.
Patronat honorowy nad Konkursem oraz trasą promocyjną Prof. T. Wolszy objął Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Jarosław Gowin. Inicjatywa jest częścią większego projektu realizowanego przez Fundację pt. Umiędzynarodowienie polskiej historiografii i zwiększenie rozpoznawalności osiągnięć polskich badaczy poprzez poszerzenie dostępności językowej i promocję najlepszych pozycji w latach 2019-2020, dofinansowanego ze środków MNiSW w ramach programu „DIALOG”.